Evlenmeyi planlayan çiftler sıklıkla “Rhesus hastalığı nedir?”, “Tedavi yöntemleri nelerdir?” gibi sorular sorarlar. ve “Hangi kan grupları kan uyuşmazlığı açısından risk altındadır?” Sık sık şu soruları gündeme getiriyorlar: Çiftlerin kişisel sağlıklarını ilgilendirmiyor olsa bile, bebek sahibi olmayı düşünenlerin kan uyuşmazlığını bebeğin sağlığı açısından ciddiye alması gerekir. Çiftler çocuk sahibi olmadan önce kan uyuşmazlığı testi yaptırmalı, uyuşmazlık durumunda erken müdahale ile tedavi sürecine başlamalıdır.
Rhesus hastalığı nedir?
Kan grupları A, B ve 0 olmak üzere 3 ana kategoriye ayrılırken, bu gruplara Rh faktörü eklenmiş olup pozitif veya negatif olarak adlandırılır. Kan uyuşmazlığı, anne ile doğmamış çocuğun kan gruplarının uyumsuz olması durumudur. Özellikle anne kanının Rh negatif, bebeğin kanının ise Rh pozitif olması durumunda bu uyumsuzluk ortaya çıkar.
Anne ve baba kan gruplarının Rh faktörleri arasındaki bu farklılık, bebeğin sağlığını etkileyerek tedavi edilmesi gereken bir duruma yol açabilir. Rh negatif anne kanı ile Rh pozitif bebeğin kanı arasındaki bu uyumsuzluk, doğum sırasında veya sonrasında anne kanında oluşan antikorların bebeğin kanına geçmesine ve bebeğin kan hücrelerinin tahrip olmasına neden olabilir.
Avustralyalı James Harrison’ın nadir ve özel bir kan karışımına sahip olması nedeniyle kanında, al yanaklı hastalığın tedavisinde kritik rol oynayan bir antikor bulunuyor. Bu antikor, hamile annelerin kanındaki antikorların bebeğin rahimdeki kan hücrelerine zarar vermesini önleyen tedavi edici bir bileşendir. Tıp alanında büyük değere sahiptir ve al yanaklı hastalığın yönetimine önemli katkı sağlar.
Rhesus hastalığının belirtileri nelerdir?
Rhesus hastalığı belirtileri, hafif belirtilerden ciddi sağlık sorunlarına kadar geniş bir yelpazede etkilere neden olabilir. En basit haliyle bu uyumsuzluk, kırmızı kan hücrelerinin tahrip olmasına neden olabilir. Doğumdan sonra bebekte oluşabilecek kan uyuşmazlığının belirtileri şunlardır:
- Kansızlık nedeniyle cildin kuruması
- Derinin ve göz beyazlarının sararması
- Taşikardi, yani hızlı kalp atışı
- Yorgunluk ve genel enerji kaybı
- Deri altında sıvı birikmesinden kaynaklanan şişlik
- Karın bölgesinde genişleme ve şişlik
Rhesus hastalığı nasıl tedavi edilir?
Rhesus hastalığının tedavisinde hamileliğin erken döneminde yapılan kan testleri ile uyumsuzluk tespit edilip önlenebilir. Kan uyuşmazlığı enjeksiyonlarının hamileliğin 28. ve 34. haftaları arasında uygulanması ileride oluşabilecek sorunların önüne geçebilir. Bebek doğduktan sonra kan uyuşmazlığı ortaya çıkarsa tedavi duruma göre değişir.
Hafif Rh uygunsuzluğu olan çocuklar genellikle bilirubin ışıkları kullanılarak fototerapi ile tedavi edilirken, daha ciddi vakalarda transfüzyon gibi müdahaleler kullanılabilir.